سوانح هوایی از تلخترین رویدادها به شمار میروند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب میکنند. فارغ از آثار تکاندهنده اجتماعی این سوانح، آموزههای فنی و عملیاتی از آنها به عنوان عاملی تعیینکننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار میرود.
در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهمترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور میشود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمیتوان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه میشود.
یک فروند هواپیمای آنتونوف 124-100 نیروی هوایی ارتش روسیه، لحظاتی پس از برخاستن از فرودگاه ایرکوتسک دچار سانحه شد. این هواپیما که قصد پرواز به سوی فرودگاه ولادی وستوک روسیه را داشت، در مرحله اوجگیری اولیه سقوط کرد و در فاصله 1600 متری جنوب شرقی فرودگاه مبدا، در یک منطقه مسکونی با زمین برخورد کرد.
این هواپیمای ترابری که مالکیت آن در اختیار نیروی هوایی روسیه بود، توسط شرکت حمل و نقل هوایی کارگوترانس اجاره شده بود تا دو فروند جنگنده روسی سوخو-27 را به ویتنام برساند. فرودگاه مقصد در شهر کام راهن بی ویتنام واقع بود و هواپیمای آنتونوف-124 قرار بود توقف کوتاهی نیز در ولادی وستوک داشته باشد. تنها سه ثانیه پس از برخاستن از باند شماره 14 فرودگاه ایرکوتسک و در حالی که هواپیما 5 متر از سطح باند فاصله گرفته بود، موتور شماره سه در اثر واماندگی پرههای کمپرسور دچار نقص فنی شد.
ادامه پرواز با زاویه حمله زیاد منجر شد موتورهای شماره یک و دو نیز دچار واماندگی شوند. نهایتا، در ارتفاع پروازی 66 متری از سطح زمین هواپیما در مسیر سقوط قرار گرفت و در اثر برخورد با ساختمانهای مسکونی در نزدیکی فرودگاه 45 نفر از اهالی محل کشته شدند. در این سانحه همچنین همه 22 سرنشین هواپیما جان سپردند.
هواپیمای آنتونوف-124 مذکور تا پیش از این سانحه هزار و 34 ساعت پروازی در کارنامه خود داشت. این هواپیما، اولین پروازش را در سال 1986 انجام داد. این رویداد سی و چهارمین سانحه هوایی مهم در تاریخ هوانوردی روسیه محسوب میشود.
کشور سازنده: شوروی سابق (اوکراین)
شرکت سازنده: آنتونوف
نوع: ترابری
تعداد و نوع موتور: 4 موتور توربوفن
حداکثر وزن برخاست: 405000 کیلوگرم
تاریخ اولین پرواز: 1982
تعداد کل فروندهای تولیدی: 55
تاریخ اولین سانحه عمده: 13 اکتبر 1992
تعداد کل سوانح عمده: 4
تعداد کل تلفات سوانح عمده:97نفر
وضعیت فعلی:عملیاتی (توقف تولید)
منبع:
نوید مقصودی، مهمترین سوانح هوایی ایران و جهان کنکاش در علل وقوع و درس های آموخته، انتشارات اندیشگاه فناوری های نوین،1394
فاجعه در سائوپائلو؛ کابوس برای فوکر ۱۰۰ (سوانح هوایی بخش اول)
نقص فنی موتور؛ فاجعه در کانو (سوانح هوایی بخش دوم)
