خطای هواپیمایی کشوری کامرون در بررسی سانحه 1995 (سوانح هوایی بخش ششم)

سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آن‌ها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود.

در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهم‌ترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.

در اولین یکشنبه دسامبر سال 1995، یک فروند جت مسافربری بوئینگ 200-737 خطوط هوایی کامرون، در حال تقرب برای نشستن در فرودگاه دوالا کامرون دچار سانحه شد. در این سقوط مرگبار، 5 تن از 76 سرنشین هواپیما به طرز معجزه‌آسایی جان سالم به در بردند.

پرواز شماره 3701 خطوط هوایی کامرون از فرودگاه شهر کاتانوا در کشور بِنین به مقصد کامرون برخاست و در ساعت 8 و 20 دقیقه شب به وقت محلی، پس از اوج‌گیری به ارتفاع 33 هزار پا رسید. یک ساعت بعد، مجوز برای آغاز تقرب با هدف فرود در باند شماره 30 فرودگاه دوالا صادر شد. نه دقیقه بعد، هواپیما در فاصله 6.5 کیلومتری از باند در ارتفاع 1100 پایی قرار داشت.

در حالی که بوئینگ 737 خطوط هوایی کامرون مانور فرود را دنبال می‌کرد، همه چیز عادی به نظر می‌رسید، اما هواپیما موفق به تکمیل فرآیند نشستن روی باند نشد و با دستور خلبان پس از عبور از انتهای باند مجددا اوج گرفت.

در این لحظه، پیام رادیویی از کابین هواپیما به برج مراقبت مخابره شد که حاکی از بروز اشکال در هدایت هواپیما بود. لحظاتی کوتاه پس از مخابره این پیام، هواپیما به سرعت به سمت چپ متمایل شد و در یک باتلاق در نزدیکی فرودگاه سقوط کرد. سازمان هواپیمایی کشوری کامرون در گزارش خود، عدم توانایی خلبان در کنترل هواپیما و انجام مانور چرخش پس از فرود ناموفق ناشی از کاهش سطح عملکردی را به‌عنوان علت اصلی سانحه اعلام کرد.

بررسی دقیق‌تر لاشه هواپیما نشان داد که خستگی سازه پره مرحله اول کمپرسور موتور شماره یک هواپیما، منجر به کنده شدن پره و در نتیجه از کار افتادن موتور و از دست رفتن توان هواپیما برای انجام مانور فرود به‌طور صحیح شده‌است. این هواپیما، اولین پرواز خود را در سال 1985 انجام داده بود و در سال وقوع سانحه، 10 سال و 4 ماه از عمر عملیاتی آن می‌گذشت.

دو موتور جی‌تی8دی-15اِی محصول پرت‌اند‌ویتنی، نیروی پیشران این هواپیما را تأمین می‌کردند. بوئینگ 737 خطوط هوایی کامرون تا پیش از وقوع این سانحه در قالب بیش از 23 هزار سیکل عملیاتی نزدیک به 19 هزار ساعت پروازی را به ثبت رسانده بود.