در حال بررسی...سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آنها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود. در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهمترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.
در ساعات اولیه بعد از ظهر روز یکشنبه سوم ژوئن ۲۰۱۲، جت مسافربری اِم‌دی۸۳ شرکت دانا ایر، در حال تقرب به باند فرودگاه لاگوس در نیجریه دچار سانحه شد و در یک منطقه مسکونی سقوط کرد. در این سانحه، همه ۱۴۷ مسافر و شش خدمه پرواز شماره ۹۹۲ کشته شدند و ۶ نفر از ساکنان محلی نیز جان خود را از دست دادند. هواپیمای مذکور در آن روز چهار پرواز محلی در دستور کار داشت که سانحه مرگبار در آخرین بخش از این برنامه به وقوع پیوست.
پرواز شماره ۹۹۲ دانا ایر، در ساعت ۲ و ۳۶ دقیقه روز سانحه، باند شماره چهار فرودگاه ابوجا را به مقصد لاگوس ترک کرد. نشانگرهای کابین پرواز وجود سوخت کافی را برای سه ساعت و نیم پرواز نشان می‌دادند و خلبان در ارتفاع ۲۶ هزار پایی مرحله سیر را آغاز کرد. در ساعت ۳ و ۱۸دقیقه بعد از ظهر، اولین تماس با برج مراقبت فرودگاه لاگوس برقرار شد. صدای ضبط شده کابین نشان از وجود شرایط غیرعادی و جر و بحث بین خلبان و کمک خلبان در مورد وضعیت اهرم کنترل موتور و توان خروجی آن داشت. چهار دقیقه بعدی، پرواز با نگرانی خدمه پروازی در مورد انتقال به فاز نزول اولیه همراه بود. در ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه در حالی که پرواز شماره ۹۹۲ دانا ایر مجوز لازم برای کاهش ارتفاع تا ۱۸ هزار پا دریافت کرده بود، گزارشی از کابین خلبان در مورد خطا در کارکرد اهرم کنترلی موتور سمت چپ اعلام شد.
کماکان خلبان بدون اعلام وضعیت غیرعادی به برج مراقبت در حال نزدیک شدن به فرودگاه لاگوس بود. چند دقیقه بعد، خلبان متوجه شد موتور شماره یک در حال از کار افتادن است. در حالی‌که رویه نرمال برای مانور تقرب دنبال می‌شد، در ساعت ۳ و ۴۱ دقیقه خلبان تصمیم گرفت وضعیت اضطراری ناشی از بروز نقص در هر دو موتور هواپیما را گزارش کند. دو دقیقه بعد در حالی‌که پیکربندی هواپیما بطور کامل برای وضعیت فرود آماده شده بود، خدمه پروازی به مدت ۲۵ ثانیه تلاش کردند هر دو موتور هواپیما را مجددا روشن نمایند. این کار نتیجه بخش نبود و هواپیما در فاصله ۹ کیلومتر مانده به باند فرودگاه لاگوس با یک ساختمان نیمه‌کاره و یک محوطه مسکونی برخورد کرده و پس از متلاشی شدن آتش گرفت.
گزارش بررسی سانحه که توسط سازمان هواپیمایی کشوری نیجریه منتشر شد، نشان می‌دهد که خلبان پرواز شماره ۹۲۲ دانا ایر دو ماه پیش از این سانحه به استخدام این شرکت درآمده بود و در مجموع ۱۲۰ پروازی در دانا ایر سابقه داشته‌است. مجوز پرواز وی پیش از این در سال ۲۰۰۹ توسط اداره ملی هوانوردی فدرال آمریکا (اف‌ای‌ای) باطل شده بود. فرآیند ارزیابی استخدام این خلبان در دانا ایر از نظر مقامات نیجریه مخدوش و فاقد اعتبار کافی است. بررسی دقیق دو موتور هواپیما نشان داد که در جریان انجام تعمیرات اساسی آنها در تابستان سال ۲۰۱۱ در آمریکا اشکالاتی وجود داشته و سرویس بولتن شماره ۶۴۵۲ به درستی اعمال نشده‌است.
بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که اتصالات انتقال سوخت هر دو موتور دچار شکستگی بوده و در نتیجه، نشت سوخت باعث شد خدمه پروازی پرواز شماره ۹۹۲ پاسخ درستی از هر دو موتور، پس از تغییر موقعیت دسته تراتل دریافت نکنند. در سرویس بولتن مذکور تاکید شده بود که مجموعه کامل لوله و اتصالات انتقال سوخت موتور این هواپیما باید تعویض و به‌روزرسانی شود. هواپیمای اِم‌دی۸۳ دانا ایر پرواز شماره ۹۹۲، اولین پرواز خود در سال ۱۹۹۰ انجام داده و در قالب بیش از ۳۵ هزار سیکل پروازی، بیش از ۶۰ هزار ساعت خدمت عملیاتی را به ثبت رسانده بود. اگرچه زنجیره‌ای از عوامل مختلف منجر به وقوع این فاجعه شده، اما عدم انجام صحیح عملیات تعمیر و اجرای سرویس بولتن شماره ۶۴۵۲ در بازسازی اساسی موتور، مهمترین نقش را در بروز این سانحه داشته‌است. دو موتور پرت‌اندویتنی جی‌تی۸دی-۲۱۹ بر روی جت مسافربری دانا ایر نصب شده بودند.
منبع:
*نقص فنی موتور؛ فاجعه در کانو (سوانح هوایی بخش دوم)
*واماندگی پره کمپرسور؛ قاتل غول آنتونوف (سوانح هوایی بخش سوم)
*واماندگی مرگ بار موتور پرواز ۷۴۲۵ (سوانح هوایی بخش چهارم)
*برخورد مرگبار جمبوجت با ساختمان مسکونی در آمستردام (سوانح هوایی بخش پنجم)
* خطای هواپیمایی کشوری کامرون در بررسی سانحه ۱۹۹۵ (سوانح هوایی بخش ششم)
