بنابر جدیدترین گزارشهای ارزیابی بازار توربین گاز، خاورمیانه نقشی محوری در رشد بازار جهانی این تجهیز راهبردی ایفا خواهد کرد. برخورداری از منابع فراوان گاز طبیعی، افزایش بیسابقه تقاضا برای برق و پروژههای جاهطلبانه تولید گاز مایع طبیعی، سه عامل اصلی در تثبیت نقش خاورمیانه بهعنوان محرک اصلی بازار توربین گاز جهان برشمرده شدهاند.
در حالی که حجم کل سفارشهای ارائهشده برای توربینهای گاز در سراسر جهان در سال جاری میلادی، نزدیک به 20 درصد از کل ظرفیت تولید و عرضه این ماشینهای دوار تجاوز کرده، سرمایهگذاری راهبردی کشورهای خاورمیانه در ایجاد تاسیسات ساخت و مونتاژ و توسعه زیرساختها میتواند تا حدودی چالشهای زنجیره تامین را تعدیل کند. بر اساس تحلیل بازار در جدیدترین گزارشهای منتشرشده، خاورمیانه بههمراه آسیا و آمریکای شمالی، پیشتاز بازار و تقاضای جهانی برای تولید توان با استفاده از توربینهای گاز بشمار میروند.
منابع سرشار گاز طبیعی خاورمیانه
انتظار میرود تا سال 2030 مجموع ظرفیت نصبشده نیروگاههای گازسوز با رشد 13 درصدی، به بیش از 2500 گیگاوات برسد. وجود منابع سرشار گاز طبیعی در منطقه خاورمیانه باعث شده سهم نیروگاههای گازسوز در تولید برق برای کشورهای منطقه در سطح بالایی باقی بماند و انتظار میرود در یک دهه آینده نیز روند به همین گونه حفظ شود.
توسعه زیرساختهای گاز طبیعی در خاورمیانه، یکی از عوامل اصلی در افزایش تقاضا برای توربینهای گاز بهویژه با کاربری محرک مکانیکی است. سرمایهگذاری جهانی برای توسعه گاز طبیعی در سال جاری، به رکورد بیسابقه 44 میلیارد دلار رسیدهاست. بر این اساس، افزایشی نزدیک به 74 درصد در تقاضا برای توربین گاز با کاربری محرک مکانیکی در سطح جهانی ثبت شدهاست. در خاورمیانه محصولات بیکرهیوز مانند فریم 7/1EA و فریم 9/1E برای پروژههای بزرگ ساحلی موردتوجه هستند که ظرفیتی تا 132 مگاوات را فراهم میکنند.
ایجاد زیرساخت تولید قطعه و مونتاژ توربین گاز
در این میان میتوان به نقش عربستان سعودی اشاره کرد که سرمایهگذاری قابلتوجهی برای ایجاد زیرساختهای تولید قطعه و مونتاژ توربینهای گاز در سالهای اخیر ایجاد کردهاست. ظرفیت جهانی تولید و عرضه توربین گاز صنعتی در حال حاضر نزدیک به 70 گیگاوات است. انتظار میرود با رشدی نزدیک به 36 درصد تا سال 2028، به 97 گیگاوات برسد. این افزایش تنها ناشی از توسعه تاسیسات مونتاژ توربین گاز در اروپا، آمریکا و خاورمیانه نمیشود و همچنین دربرگیرنده سرمایهگذاریها برای افزایش ظرفیت ساخت قطعات خاص بهویژه پرههای داغ و آلیاژهای خاص است.
در عین حال، توربینهای گاز مشتق از موتور هوایی باتوجهبه بهرهوری بالای آنها با استقبال بیشتری برای پروژههای گاز طبیعی شناور مواجه هستند. پروژههای نفتوگاز ساحلی نیز با افزایش تقاضا برای توربین گاز روبهرو هستند و انتظار میرود طی پنج سال آینده بهطور متوسط افزایش تقاضایی معادل 1.2 تا 1.7 گیگاوات در این حوزه نیز محقق شود. افزایش تقاضا در بخش ساحلی باعث بالارفتن قیمتها و افزایش زمان تحویل توربینهای گاز بهویژه نمونههای LM2500 محصول جنرال الکتریک و SGT-A35 محصول شرکت آلمانی زیمنس میشود. این در حالی است که دو ماشین مذکور بهطور متداول برای پروژههای ساحلی بکار گرفته میشود.
کمبود مواد خام و آلیاژهای دمابالا
علیرغم این فرصتهای بیسابقه در بخش بازار، چالشهای بزرگی در بخش زنجیره تامین وجود دارد. کمبود مواد خام بهویژه آلیاژهای دمابالا موجب افزایش بیسابقه قیمت آنها شده، بهطوری که در سال 2025، قیمت مواد خام متشکل از آلیاژهای کروم تا 33 درصد افزایش یافتهاست.
ملاحظات ژئوپلیتیک نیز در این میان مهم است، از جمله اینکه چین کنترل 90 درصد از ماده اولیه کمیاب زیرکونیای پایدارشده با ایتریا را در اختیار دارد. ارزش کل مالی صادرات توربین گاز، قطعات و خدمات مرتبط با آن به خاورمیانه در سال 2024 از مرز 9.5 میلیارد دلار گذشته که از این رقم 63 درصد مربوط به درآمد مستقیم تولیدکنندگان اصلی (OEM) بودهاست.
در شرایط کنونی برآورد میشود هزینه لازم برای راهاندازی یک نیروگاه سیکل ترکیبی، حدود 2.4 میلیون دلار برای هر یک مگاوات توان خروجی است. در صورت ادامه روندهای کنونی انتظار میرود این عدد به 4 میلیون دلار بر حسب یک مگاوات نیز برسد. درمورد زمان تکمیل پروژه و آمادهسازی واحدها برای بهرهبرداری عملیاتی نیز بهویژه برای نیروگاه بزرگ انتظار میرود زمان متوسط سه سال تا پنج سال نیز افزایش یابد.
منبع:
