آتش‌سوزی جت مسافربری فرانسوی در بمبئی (سوانح هوایی بخش سی و دوم)

سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آن‌ها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود.

در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهم‌ترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.

در ساعات نخستین بامداد روز سه‌شنبه 12 اکتبر 1976، یک فروند هواپیمای مسافربری اِس‌ئی-210 کاراول متعلق به خطوط هوایی هند در فرودگاه بمبئی دچار سانحه شد و در نتیجه آن، تمام 89 مسافر و شش خدمه هواپیما جان سپردند. پرواز شماره 171، باند شماره 27 فرودگاه سانتاکروز بمبئی را به مقصد فرودگاه مَدرَس برای یک پرواز محلی ترک کرد.

لحظاتی پس از برخاستن از باند، موتور شماره دو هواپیما آتش گرفت و در نتیجه، مخزن هیدرولیک ذخیره دچار حریق شد. کنترل الویتور بطور کامل از دسترس خلبان خارج شد و در حالیکه هواپیما قصد فرود اضطراری و بازگشت به فرودگاه بمبئی را داشت، هواپیما با زاویه 45 درجه و دماغه رو به پایین در فاصله 30 متری قبل از شروع باند به زمین برخورد کرد.

گزارش بررسی سانحه که توسط سازمان هواپیمایی کشوری هند منتشر شد، نشان می‌دهد شکسته‌شدن دیسک کمپرسور طبقه دهم موتور شماره دو و برخورد قطعات آن با خطوط انتقال سوخت، موجب آتش‌سوزی موتور شده و علاوه بر آن، قطع نکردن مسیر انتقال سوخت توسط خدمه پرواز باعث افزایش دامنه آتش‌سوزی شده که در نهایت، این حادثه مرگبار رقم خورده‌است. در زمان وقوع سانحه بیش از 9 سال از عمر عملیاتی این هواپیما می‌گذشت.

هواپیمای اِس‌ئی-210 کاراول توسط شرکت فرانسوی سود اویشن به‌عنوان یک جت مسافربری کوتاه‌برد و میان‌برد توسعه ‌یافته‌است. این هواپیما اولین پرواز خود را در بهار 1955 انجام داد و چهار سال بعد، توسط خطوط هوایی اسکاندیناوی وارد چرخه عملیاتی شد. در فاصله بین 1958 تا 1972، در مجموع نزدیک به 280 فروند از این هواپیما عرضه و تولید شد و آخرین فروند از آن در سال 2005 بازنشسته شد. نیروی پیشران هواپیما کاراول توسط دو دستگاه موتور توربوجت آوون اِم‌کی.527 محصول رولزرویس تامین می‌شود.