بازار موتورهای هوایی غیرنظامی جهان در سال 2019 ویژگیهای منحصر به فردی داشت. از یک طرف، تقاضا برای تعمیر و بازسازی به بیشترین حد خود رسید و کارگاههای تعمیر و بازسازی در نقاط مختلف دنیا بطور شبانهروزی مشغول پاسخ دادن به نیاز بازار بودند. از طرف دیگر، زمینگیر شدن هواپیماهای بوئینگ 737مَکس و تاخیر در عرضه هواپیماهای ایرباس ای321نئو، بر تقاضای بازارهای هواپیماهای باریکپیکر تاثیرگذار بود و همچنین مشکلات پیشآمده برای موتور ترنت 1000 محصول رولزرویس، حوزه هواپیماهای پهنپیکر را تحت تاثیر خود قرار داد.
این مقاله برگردان مطلبی تحلیلی میباشد که در کتاب سال موتور 2020، بعنوان یکی از شناختهشدهترین مستندات منتشرشده توسط موسسه اویشن ویک درج شدهاست. لازم به تاکید است در زمان تهیه این مطلب همهگیری ویروس کوید19 آغاز نشده بود و طبیعتا اعداد و ارقام برای ابعاد و اندازه بازار در سال 2020 بدون درنظر گرفتن تاثیرات قابلملاحظه شیوع این بیماری بر صنعت حمل و نقل هوایی جهان ارائه شدهاست.
بازار موتورهای توربوفن برای هواپیماهای تجاری باریکپیکر عمدتا توسط خانواده سیافام56 و وی2500 قبضه شدهاست. برآوردها نشان میدهد که در سال 2020، بالغ بر 29 هزار موتور توربوفن عملیاتی در این رده فعال هستند که به ازای هر چهار موتور سیافام56، یک موتور وی2500 وجود دارد. علیرغم عرضه گسترده موتورهای نسل آینده تا سال 2029، علیرغم کاهش تعداد موتورهای سیافام56 عملیاتی با نرخ متوسط سالیانه 4.4 درصد، انتظار میرود تا پیش از پایان دهه 2020، کماکان 19 هزار موتور از این خانواده در خدمت عملیاتی باقی بماند.
بر این اساس، کماکان میتوان موتور پرتیراژ سیافام56 را بهعنوان پرجمعیتترین خانواده موتورهای توربوفن غیرنظامی جهان در نظر گرفت و انتظار میرود تقاضا برای تعمیر و نگهداری این موتورها در سال 2024 به اوج خود معادل 11.9 میلیارد دلار برسد. این رقم برای سال 2020 در حدود 9.7 میلیارد دلار است، اما در سال 2029، این بازار افت کرده و به حدود 8.8 میلیارد دلار خواهد رسید. انتظار میرود بخش عمده بازار مذکور در دهه 2020، مربوط به دو موتور سیافام56-5 و سیافام56-7 باشد.
موتور وی2500 محصول آیایئی نیز روند مشابهی را دنبال خواهد کرد. تقاضای بازار تعمیر و نگهداری برای این موتور در سال 2020، به 3.2 میلیار دلار میرسد و با تداوم روند افزایشی در سال 2023، رکورد چهار میلیارد دلار را بر جای میگذارد، اما در سال 2029، به حدود 2.7 میلیارد دلار کاهش خواهد یافت. در یک دهه پیشرو همگام با کاهش تعداد موتورهای سیافام56، نسل جدید موتورهای لیپ بر روی هواپیماهای ایرباس ای320 و بوئینگ 737 نصب خواهد شد.
پیشبینی میشود جمعیت خانواده موتورهای لیپ به طور سالانه 20 درصد رشد یابد و از حدود پنج هزار دستگاه در سال 2020 به 27 هزار عدد در سال 2029 برسد. برای موتورهای خانواده پیدبلیو1000جی محصول پرتاندویتنی، رشد متوسط سالیانه 19 درصد مدنظر است و بر این اساس، تعداد نمونههای عملیاتی این موتور از 2250 دستگاه در سال 2020 به حدود 11 هزار عدد در سال 2029 خواهد رسید.
انتظار میرود در سال 2026، تعداد موتورهای عملیاتی لیپ از تعداد موتورهای سیافام56 باقیمانده در خدمت پیشی بگیرد و در عین حال خانواده موتورهای پیدبلیو1000جی عملیاتی در سال 2024، از تعداد موتورهای وی2500 فعال بیشتر خواهد بود. از آنجایی که قابلیت اطمینان و کیفیت کارکردی موتورهای لیپ و پیدبلیو1000جی نسبت به موتورهای توربوفن همرده کنونی به مراتب بهتر است، سالها طول خواهد کشید تا این که جثه بازار تعمیر و نگهداری آنها به مقدار قابلتوجه از نظر مالی برسد.
برآوردها نشان میدهد که ارزش بازار تعمیر و نگهداری موتورهای خانواده لیپ تا سال 2026، کمتر از 500 میلیون دلار خواهد بود، اما پس از آن با روندی افزایشی به حدود سه میلیارد دلار در سال 2029 خواهد رسید. در عین حال، موتورهای خانواده پیدبلیو1000جی که بر روی تعداد متنوعتری از هواپیماها نصب و زودتر وارد خدمت عملیاتی شدهاند، مسیر متفاوتی را دنبال خواهد کرد. انتظار میرود بازار تعمیر و نگهداری این موتورها در سال 2026 به 650 میلیون دلار برسد که این میزان بیشتر از موتورهای لیپ با تعداد عملیاتی بالاتر خواهد بود و در سال 2029، این بازار به 3.2 میلیارد دلار خواهد رسید. در زمان بین دو سال مذکور، میانگین ارزش بازار تعمیر و نگهداری موتورهای پیدبلیو1000جی، حدود 1.3 میلیارد دلار تخمین زده میشود.
اگرچه بازار موتورهای توربوفن برای هواپیماهای مسافربری پهنپیکر به طور انحصاری در اختیار دو شرکت رولزرویس و بخش هوانوردی جنرال الکتریک میباشد، اما تعداد موتورها متنوعتر از بازار هواپیماهای باریکپیکر است.با در نظر گرفتن خانواده موتورهای ترنت شرکت رولزرویس، محبوبترین موتور این خانواده نمونه ترنت700 در سال 2020 جمعیت عملیاتی معادل 1700 دستگاه خواهد داشت. اگرچه در مورد موتورهای بسیار محبوب سیافام56 انتظار میرود نسل موتورهای روزآمد لیپ با استقبال بسیار زیاد از نظر تعداد، جایگاه موتور قبلی را در بازار پر کند، اما در مورد موتور ترنت7000 بهعنوان نسل جدید موتور ترنت700، این روند یکسان نخواهد بود.
ارزیابیها حاکی از آن است که ناوگان 514 واحدی موتور ترنت7000 در سال 2020 تا سال 2029 به زحمت به 912 واحد میرسد، در حالی که در آن سال کماکان بیش از 1400 موتور ترنت 700 در وضعیت مناسب پروازی در خدمت باقی خواهد بود. در عین حال موتور ترنت اکسدبلیوبی ویژه نصب بر روی جت مسافربری ایرباس ای350، از 964 واحد در سال 2020 به حدود 3100 واحد در سال 2029 خواهد رسید و در سال 2023، جمعیت آن از موتور ترنت700 پیشی خواهد گرفت. در میان این خانواده نمونه ترنت1000 در یک دهه پیشرو از 800 واحد به 1900 واحد افزایش خواهد یافت.
در میان محصولات جنرال الکتریک، موتور خوشآوازه سیاف6 با سه هزار واحد عملیاتی در سال 2020 محبوبترین در میان ناوگان است و بعد از آن، موتور جیئی90 با 2450 واحد و جیئینکس با دو هزار واحد در رتبههای بعدی قرار دارند. در سال 2029 انتظار میرود 400 واحد جیئینکس در خدمت عملیاتی باشند و تعداد موتورهای جیئی90 عملیاتی 2300 واحد، موتورهای سیاف6 حدود 1900 واحد و موتورهای جیئی9اکس 1400 خواهد بود.
انتظار میرود ارزش بازار تعمیر، بازسازی و نگهداری موتورهای توربوفن هواپیماهای مسافربری پهنپیکر در سال 2020، هفده میلیارد دلار باشد و این رقم در سال 2029 به 25 میلیارد دلار میرسد. ارزیابیها نشان میدهد ارزش کل این بازار در بازه زمانی بین سالهای 2020 تا 2029، نزدیک به 165 میلیارد دلار خواهد بود. موتور جیئی90 پیشتاز بازار تعمیر و نگهداری در موتورهای هواپیماهای پهنپیکر است و در سال 2020، تقاضا برای آن حدود 4.4 میلیار دلار است و تا سال 2029 این بازار به شش میلیارد دلار خواهد رسید.
بازار تعمیر و نگهداری موتور ترنت700 در سال 2020 حدود 3.1 میلیارد دلار است و ده سال بعد بدون تغییر قابل ملاحظهای به سه میلیارد دلار خواهد رسید. وضعیت برای خانواده موتورهای سیاف6 متفاوت است و ارزش بازار آن در یک دهه آینده از 2.8 میلیارد دلار کنونی به 1.3 میلیارد دلار کاهش خواهد یافت. ارزش بازار خدمات تعمیر، بازسازی و نگهداری موتور جیئینکس در سال 2020، حدود 1.9 میلیارد دلار و در سال 2029 نزدیک به 4.7 میلیارد دلار خواهد بود. ارزش این بازار برای موتور ترنت اکسدبلیوبی نیز تا سال 2029 به 3.7 میلیارد دلار خواهد رسید. وضعیت برای موتورهای توربوپراپ مقداری متفاوت است. خانواده موتورهای پیدبلیو100 محصول پرتاندویتنی با ناوگان عملیاتی 4900 دستگاه در سال 2020، بازاری معادل 1.4 میلیارد دلار برای خدمات تعمیر، بازسازی و نگهداری را به خود اختصاص دادهاند.
تا سال 2029، تعداد نمونههای عملیاتی این خانواده به 5300 دستگاه میرسد و ارزش بازار تعمیر و نگهداری آن 1.7 میلیارد دلار برآورد شدهاست. همان نقشی را که موتور پیدبلیو1000 در ناوگان هواپیماهای توربوپراپ منطقهای ایفا میکند، موتور توربوفن کوچک سیاف34 برای جتهای تجاری و منطقهای دارد. این موتور بر روی خانواده هواپیمای امبرائر نصب شدهاست. ارزش بازار خدمات تعمیر، بازسازی و نگهداری موتور سیاف34 معادل 1.7 میلیارد دلار در سال 2020 است که با روندی افزایشی تا سال 2023 به دو میلیارد دلار میرسد و نهایتا در سال 2029، با کاهش معادل 1.4 میلیارد دلار خواهد بود. این در حالی است که تعداد نمونههای عملیاتی این موتور از 5900 واحد در سال 2020 به 4800 واحد در سال 2029 خواهد رسید.
منبع:
Engine Yearbook 2020, Aviation Week Network’s Annual Publication –
*توزیع جغرافیایی بازار موتورهای هوایی غیرنظامی
*آمار موتورهای هوایی غیرنظامی فعال جهان در سال ۲۰۱۷
