سوانح هوایی از تلخترین رویدادها به شمار میروند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب میکنند. فارغ از آثار تکاندهنده اجتماعی این سوانح، آموزههای فنی و عملیاتی از آنها به عنوان عاملی تعیینکننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار میرود. در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهمترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور میشود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمیتوان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه میشود.
در ساعات اولیه بامداد نخستین سهشنبه آوریل ۱۹۶۳، هواپیمای مسافربری ایلیوشین ۱۸ شرکت هواپیمایی ایروفلوت در میانه مسیر پروازی از مسکو به کراسنویارسک دچار سانحه شد و در منطقه تاتارستان سقوط کرد. در اثر این سانحه، همه ۸ خدمه و ۵۹ مسافر هواپیما جان سپردند. یک ساعت و ۱۸ دقیقه قبل از زمان سانحه، هواپیمایی ایلیوشین ۱۸ با شماره پرواز ۲۵، فرودگاه شرمتیووا را ترک کرد. درحالیکه هواپیما در ارتفاع شش هزار متری به سوی مقصد سیر میکرد، خلبان درخواست افزایش ارتفاع تا هشت هزار متر را ارائه کرد. مرکز کنترل ترافیک هوایی روسیه با مقداری تاخیر مجوز افزایش ارتفاع را به پرواز شماره ۲۵ داد، زیرا در آن منطقه ترافیک پروازی تقریبا سنگین بود.
در نهایت، در ساعت ۴ و ۲۲ دقیقه بامداد، اجازه اوجگیری تا ۸۰۰۰ متر به هواپیمای ایلیوشین ۱۸ داده شد. چند دقیقه بعد، این هواپیما از صفحه رادار محو شد و در نهایت، قطعات آن در یک مزرعه پوشیدهشده از برف در تاتارستان پیدا شد. سازمان هواپیمایی کشوری روسیه تیم بررسی سانحه را به منطقه اعزام کرد و پس از انجام مراحل مختلف، بررسی گزارش نهایی منتشر شد. یافتههای تیم بررسی سانحه نشان میدهد که مکانیزم کنترل زاویه پیچ پرههای موتور شماره چهار از کار افتاده و موجب شده که موتور در حالت کارکرد معکوس قرار گیرد. خدمه پروازی موفق نشدند که دریابند کدام یک از دو موتور سمت راست دچار مشکل شده و از این رو، در اقدامی عجولانه هر دو موتور سمت راست را خاموش کردند.
چند لحظه بعد، هواپیما با شیب زیاد در مسیر سقوط قرار گرفت و تلاش خلبان برای برونرفت از این بحران تا ثانیههای آخر قبل از برخورد به زمین ادامه داشت. در حالیکه هواپیما به ارتفاع ۲۰۰ متری از سطح زمین رسیده بود سامانه کنترل پرههای موتور فعال شد، اما دیگر کار از کار گذشته بود. هواپیمای ایلیوشین ۱۸، پرواز شماره ۲۵ شرکت ایروفلوت که در این سانحه بطور کامل متلاشی شده، تنها ۶۸ سیکل پروازی را به ثبت رسانده بود. ایلیوشین ۱۸ مجهز به چهار موتور توربوپراپ، یکی از محبوبترین هواپیمای مسافربری شوروی در زمان خودش به شمار میرفت. در مجموع ۵۶۹ فروند از این هواپیما تولید و عرضه شدهاست.
منبع:
*چرخش مرگبار (سوانح هوایی بخش بیست و نهم)
*اشتباه مرگبار در تعویض نشانگر سوخت (سوانح هوایی بخش سیام)
*چرخه معیوب توسعه واحد کنترل ملخ (سوانح هوایی سی و یکم)
*آتشسوزی جت مسافربری فرانسوی در بمبئی (سوانح هوایی سی و دوم)