سهل‌انگاری در مرکز تعمیر، آتش‌سوزی در پرواز (سوانح هوایی بخش شانزدهم)

سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آن‌ها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود.

در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهم‌ترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.

در صبحگاه روز جمعه 24 می 2013، یک فروند ایرباس ای319 متعلق به شرکت بریتیش ایرویز، در قالب یک پرواز برنامه‌ریزی شده، فرودگاه هیترو لندن را به مقصد اسلو پایتخت نروژ ترک می‌کرد. در ساعت 8 و 16 دقیقه صبح، پرواز 762 بریتیش ایرویز مجوز برخاستن از باند 27اِل را دریافت کرد. لحظاتی پس از برخاستن هواپیما از باند، پوشش جانبی بخش فن هر دو موتور جداشده و با برخورد به بدنه، به آن آسیب زد و یک لوله انتقال سوخت موتور سمت راست را سوراخ کرد.

در اثر این رویداد، نیروی پیشران موتور کاهش یافته و نشانگرهای کابین خلبان از نشت سوخت و خلل در سامانه هیدرولیک موتور خبر دادند. با اعلام وضعیت اضطراری توسط خدمه پروازی، برج مراقبت هیترو مجوز فرود اضطراری در باند شماره 27آر را برای پرواز 319 بریتیش ایرویز صادر کرد. در آخرین مراحل تقرب برای نشاندن هواپیما روی باند، موتور سمت راست آتش گرفت. خدمه پروازی ضمن فعال کردن سامانه اطفاء حریق هر دو موتور تلاش کردند موتور سمت راست را از مدار عملیاتی خارج کنند.

در عین حال، موتور سمت چپ بدون مشکل به کار خود ادامه داد و خلبان هواپیما را در انتهای باند متوقف کرد. با استفاده از تجهیزات آتش‌نشانی مستقر در فرودگاه هیترو، آتش موتور سمت راست مهار شد. همه 75 مسافر و 5 خدمه پرواز شماره 762 بریتیش ایرویز با استفاده از سرسره‌های خروج اضطراری از سمت چپ هواپیما خارج شدند. گزارش بررسی سانحه توسط سازمان هواپیمایی کشوری انگلستان منتشر شد که در آن صراحتا عدم اجرای صحیح و دقیق فرآیند تعمیر پوشش فن موتور مورد تاکید قرار گرفته‌است.

بر این اساس، مشخص شد که آخرین تعمیر این موتور در ساعات پایانی شب به پایان رسیده و تکنیسین مربوطه، قفل پوشش قسمت فن را چفت نکرده و همچنین مشخص شد که در بازرسی چشمی پیش از پرواز، خدمه زمینی و کمک خلبان متوجه چفت نشدن قفل درب پوشش قسمت فن موتورها نشده‌اند.

این هواپیما، در زمان سانحه 11 سال و 10 ماه عمر عملیاتی داشت و در مجموع بیش از 28 هزار ساعت پروازی را به ثبت رسانده بود. ایرباس ای319 بریتیش ایرویز، نیروی پیشران خود را از دو موتور وی2500-ای5 محصول شرکت آی‌ای‌ئی تامین می‌کرد.