پرواز تک موتوره ایرباس A380
هواپیماهای مسافربری چهارموتوره از جمله ایمنترین هواپیماهایی هستند که در آسمان دیده میشوند. این جتهای مسافربری چهارموتوره با هواپیماهای دو موتوره که دارای اشکال و اندازههای مختلف هستند، تفاوت فاحشی دارند. جتهای مسافربری دو موتوره، اکثر هواپیماهای تجاری امروزی را تشکیل میدهند. یک سوال مهم آن است که آیا در طراحی هواپیماهای چهار موتوره مانند ایرباس A380 قابلیت اطمینان برای ایمنی بیشتر به ویژه در شرایط بروز نقص برای موتورها در نظر گرفته شدهاست؟ به عبارت دیگر، امکان پرواز این هواپیماها تنها با یک موتور فعال موردتوجه است.
دلایل از کار افتادن موتور
خرابی موتور میتواند به یک یا چند دلیل رخ دهد. نتیجه را میتوان به طور کلی به عنوان خرابی موتور کنترلشده یا خرابی موتور کنترلنشده طبقهبندی کرد. خرابی موتور کنترلشده زمانی است که مشکلی در موتور اتفاق داده، اما این مشکل در داخل بدنه موتور در جای خود باقی میماند. مشکلات منبع تغذیه نمونهای از خرابی است که در آن موتور دستنخورده باقی میماند.
از طرفی دیگر، خرابی موتور کنترلنشده زمانی است که یک یا چند بخش از موتور جدا میشود. این اتفاقها از نظر بصری بسیار آشکارتر هستند و برای مسافرانی که در نزدیکی بال هواپیما نشستهاند، میتواند یک نشانه هشداردهنده ایجاد کند. در بدترین سناریو، حتی این خطر وجود دارد که کل موتور از هم بپاشد و هواپیما سقوط کند.
به عنوان مثال، هواپیمای ایرباس A380 شرکت کانتاس، در نوامبر 2010، هنگام برخاستن از فرودگاه چانگی سنگاپور دچار خرابی روتور کنترلنشده موتور شماره دو خود شد. این هواپیما به موتور ترنت 900 محصول رولزرویس مجهز بود. بقایای موتور به هواپیما برخورد کرد که منجر به آسیب قابلتوجهی به سازه و سامانههای آن شد. اما خوشبختانه خدمه پرواز وضعیت را مدیریت کردند و پس از انجام اقدامات لازم برای بسیاری از خرابیهای سامانهها، به سلامت به فرودگاه چانگی بازگشتند و در آن فرود آمدند.
آیا ایرباس A380 میتواند با یک موتور کار کند؟
پرواز هواپیما را در سه حالت مختلف میتوان دستهبندی کرد که شامل اوجگیری، کاهش ارتفاع و پرواز در ارتفاع ثابت است. اریباس A380 دارای چهار موتور است که هر کدام حدود 80،210 پاوند نیروی پیشران را تامین میکنند. نیروی پیشران ترکیبی این چهار موتور برابر با 320،840 پاوند است که هواپیما را قادر میسازد تا به پرواز درآید.
برای حفظ سطح پرواز با یک موتور، نیروی پیشران 80،210 پاوند آن، نیاز به تولید توان کافی برای حفظ سرعت سیر 903 کیلومتر در ساعت دارد. با این حال، رسیدن به این سرعت تنها با یک موتور غیرممکن است. در نتیجه، سرعت هواپیما شروع به کمشدن میکند و نیروی پسا افزایش مییابد و ارتفاع را از دست میدهد. در این شرایط، برای خدمه بسیار مهم است که موتورهای دیگر را دوباره راهاندازی کنند.
در غیر این صورت، آنها باید فورا یک فرودگاه مناسب در نزدیکی پیدا کنند تا برای فرود اضطراری به سمت آن منحرف شوند. این امر ممکن است به خصوص در مورد A380 که به دلیل اندازه بسیار بزرگ آن فقط میتواند در فرودگاههای خاص پرواز کند و از آن خارج شود، دشوار باشد. بنابراین، در کل، پرواز ایرباس A380 با توان تنها یک موتور، دورنمای نامطمئن به نظر میرسد. در واقع، حتی پرواز A380 با توان دو موتور طبق مقررات هوانوردی فدرال فقط در موارد اضطراری باید انجام شود.
سایر هواپیماهای چهارموتوره با خرابیهای متعدد
با وجود اینکه بسیاری از خطوط هوایی قبلا ایرباس A380 را از مدار عملیاتی خارج کردهاند، این هواپیما هنوز یک هواپیمای نسبتا جوان بشمار میرود. با این حال، با نگاهی دورتر به تاریخ بوئینگ 747 که برای رقابت با آن طراحی شده بود، میتوان نمونههایی از خرابیهای متعدد موتور را پیدا کرد. لقب ملکه آسمان برای بوئینگ 747 انتخاب شدهاست.
در ژوئن 1982، یک هواپیمای بوئینگ 747 بریتیش ایرویز در مسیر پرواز از لندن به اوکلند در نزدیکی جاکارتا اندونزی، با ابر غلیظی از خاکستر آتشفشانی مواجه شد. در آن زمان، خدمه تجربه کمی در برخورد با چنین رویداد نادری داشتند. به این ترتیب، آنها تصمیم گرفتند با ابر به گونهای رفتار کنند که انگار بخار آبی بیش نیست.
متاسفانه، پرواز در میان ابرهای غلیظ از خاکستر آتشفشانی، بیشتر شبیه حضور در یک طوفان شن شدید است. به جای یخی که در موتور ذوب میشود، ذرات خاکستر بیشتر شبیه کاغذ سنباده شدند و به داخل قطعات نفوذ کردند. این امر باعث شد هر چهار موتور از کار بیافتند و هواپیما به بزرگترین گلایدر پرنده جهان تبدیل شود.
این هواپیما به مدت 15 کیلومتر به ازای هر کیلومتر ارتفاع از دسترفته به سمت جلو رفت و به آرامی پایین آمد تا برای فرود در آب آماده شود. هنگامی که از ابر خاکستر خارج شد، مهندس پرواز توانست یک موتور را مجددا راهاندازی کند. راهاندازی یک موتور برای تامین انرژی هواپیما تا ارتفاع 12 هزار پا کافی بود.
کمی بعد، خدمه موفق به راهاندازی مجدد سه موتور دیگر شدند. در نهایت هواپیما توانست به جاکارتا بازگردد. با وجود اینکه خاکستر شیشه جلو را تقریبا مات کرده بود، اما هواپیما کاملا ایمن فرود آمد.
پرواز 867 شرکت هوایی KLM
قبل از پایان دهه 1980، حادثه مشابهی برای بوینگ B747-400 شرکت هوایی KLM که از آمستردام به توکیو از طریق آلاسکا پرواز میکرد، رخ داد. در دسامبر 1989، پرواز 867 شرکت KLM از میان ابری از خاکستر از کوه ریدابت عبور کرد. این کوه آتشفشانی روز قبل فوران کرده بود. بار دیگر این امر منجر به از کار افتادن هر چهار موتور هواپیما شد.
در این مثال، هواپیما باید بیش از 14 هزار پا پایین میآمد تا خدمه آن بتوانند موتورهای خود را بار دیگر راهاندازی کنند. در نهایت پرواز 867 شرکت هوایی KLM، با موفقیت یک فرود ایمن در آنکوریج آلاسکار را به سرانجام رساند. این حادثه منجر به خسارتی بیش از 80 میلیون دلار به هواپیما شد و باید تمام موتورهای آن تعویض میشد.
منبع:
#ایرباس #موتور هوایی #سوانح هوایی
