در حال بررسی...سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آن‌ها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود. در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهم‌ترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.
در ساعت چهار بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۸ سپتامبر ۲۰۱۵، جت مسافربری بوئینگ ۷۷۷-۲۰۰ شرکت بریتیش ایرویز، خزش به سوی باند شماره ۷اِل فرودگاه بین‌المللی مک‌کاران لاس وگاس آمریکا را آغاز کرد. این هواپیما با ۱۳ خدمه و ۱۵۷ مسافر، عازم لندن بود. خلبان پرواز شماره ۲۲۷۶ شرکت بریتیش ایرویز، اهرم کنترلی موتورهای هواپیما را در وضعیت بیشینه برخاست قرار داد و با کمک همکاران خود در کابین خلبان، مانور برخاست را آغاز کرد.
در میانه انجام مانور برخاست، صدای مهیبی به گوش رسید و این در حالی بود که هواپیما به سرعت ۸۰ نات رسیده بود و پس از آن، هواپیما به سمت چپ متمایل شد. خلبان که کنترل هواپیما را در اختیار داشت، بلافاصله عملیات برخاست را متوقف کرد و اهرم کنترلی موتورها را به حالت درجا برگرداند و همزمان با فعال کردن سیستم ترمز تلاش کرد تا هواپیما را روی باند نگه دارد. در حالیکه ترمزها فعال شده بودند، کمک خلبان متوجه شد که دسته کنترلی حرکت می‌کند و بنابراین وضعیت کنترل خودکار اهرم موتور را غیرفعال کرد.
پس از متوقف شدن هواپیما، نشانگرهای موتور شماره یک، دمای گاز خروجی از این موتور را به شدت بالا نشان داده و هشدار آتش‌سوزی موتور سمت چپ فعال شد. خلبان بلافاصله چک لیست مربوط به آتش‌سوزی در موتور سمت چپ را مرور کرد و کارهای متناسب با دستورالعمل اجرا شد. کمک خلبان سوئیچ کنترل سوخت موتور را قطع کرد و سامانه اطفاء حریق آن را فعال نمود. پانزده ثانیه بعد، دومین کپسول اطفاء حریق این موتور نیز تخلیه شد.
لحظاتی بعد، کمک خلبان از خلبان درخواست کرد تا مجوز خروج اضطراری مسافران را صادر کند. در این میان، بر اساس قوانین باید خدمه پروازی از خاموش بودن هر دو موتور اطمینان حاصل کنند، اما به خاطر استرس زیاد، خلبان متوجه خاموش نبودن موتور سالم سمت راست نشد و با هماهنگی مهمانداران فرآیند خروج اضطراری را آغاز کرد. لحظاتی بعد، کمک خلبان متوجه این اشتباه شد و موتور سمت راست را نیز خاموش کرد. نهایتا، همه سرنشینان با استفاده از سرسره‌های خروجی اضطراری از هواپیما خارج شدند و دو نفر از خدمه در حین خروج دچار آسیب جزئی شدند، اما به طور کلی، آسیب اساسی به هیج یک از سرنشینان وارد نشد.
هیئت ملی ایمنی حمل و نقل آمریکا موسوم به اِن‌تی‌اِس‌بی، با تشکیل تیم تخصصی بررسی سانحه را آغاز کرد. گزارش بررسی نهایی سانحه، دو سال و ده ماه پس از وقوع آن منتشر شد. در این گزارش، بروز نقص در محور کمپرسور پرفشار موتور سمت چپ هواپیما در فاصله بین طبقات هشتم تا دهم، به‌عنوان یکی از دلایل اصلی بروز سانحه مورد توجه قرار گرفته‌است. بر این اساس، رشد ترک ناشی از خستگی کم‌چرخه در این بخش از موتور و آسیب رساندن آن به خط انتقال اصلی سوخت به موتور هواپیما، موجب نشت سوخت و در نتیجه آتش گرفتن موتور آن شده‌است.
بررسی‌های بعدی نشان داد که شکل‌گیری و رشد این ترک در فرآیندهای بازرسی و همچنین تحلیل تنش و عمر قطعات موتور در مراحل مختلف نگهداری آن از دید متخصصان پنهان مانده و نتیجه این سهل‌انگاری و نادیده گرفتن ترک مذکور، منجر به بروز این سانحه شده‌است. هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ شرکت بریتیش ایرویز که در این سانحه دچار آسیب اساسی شد، نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۹۹ انجام داده بود و در زمان وقوع سانحه، شانزده سال و هشت ماه از عمر عملیاتی آن می‌گذشت. در این مدت، بیش از ۸۵ هزار و ۴۰۰ ساعت پرواز عملیاتی توسط این جت مسافربری به ثبت رسیده بود. نیروی پیشران این هواپیما توسط دو دستگاه موتور جی‌ئی۹۰-۸۵بی محصول شرکت جنرال الکتریک تامین می‌شد.
منبع:
*حفره‌ای در موتور هواپیمای باربری (سوانح هوایی بخش بیست و سوم)
*جدایش پره‌های توربین بر فراز بریزبین استرالیا (سوانح هوایی بخش بیست و چهارم)
*ترک دیسک توربین پرفشار و آتش‌سوزی موتور روی باند برخاست (سوانح هوایی بخش بیست و پنجم)
*آتش‌سوزی در هارتس‌فیلد (سوانح هوایی بخش بیست و ششم)
