در حال بررسی...موتور CF6-6 جنرال الکتریک
توسعه موتور CF6-6، به‌عنوان نخستین عضو از خانواده موتورهای توربوفن نام‌آشنای CF6، با استفاده از منابع مالی داخلی شرکت جنرال الکتریک در سپتامبر ۱۹۶۷ آغاز شد. در آوریل ۱۹۶۸، مکدانل داگلاس این موتور را برای نصب بر روی هواپیماهای مسافربری میان‌برد DC10 خود انتخاب کرد. پس از آن دریافت سفارش برای این هواپیما با موتور CF6-6 توسط شرکت‌های دلتا ایرلاینز و امریکن ایرلاینز خبری خوش برای جنرال الکتریک به دنبال داشت.
موتور CF6-6 نخستین موتور توربوفن غیرنظامی، مشتق‌شده از موتور توربوفن TF-39 بشمار می‌رود که جنرال الکتریک آن را برای نصب بر روی هواپیماهای C-5A محصول لاکهید توسعه داده بود. با تکمیل برنامه دریافت گواهی صلاحیت پروازی برای این موتور در سپتامبر ۱۹۷۰، بهره‌برداری عملیاتی از موتور CF6-6 در اوت ۱۹۷۱ آغاز شد.
مشخصات فنی موتور CF6-6
موتور CF6-6 به‌عنوان نخستین عضو از خانواده موتورهای توربوفن CF6، دارای ۵ طبقه توربین کم‌فشار و دو طبقه توربین پرفشار است و بخش پرفشار کمپرسورها از ۱۶ طبقه (مرحله) تشکیل شده‌است. محفظه احتراق این موتور از نوع حلقوی است و نازل به خروجی جداگانه‌ای برای جریان عبوری از فن و جریان عبوری از هسته مرکزی موتور تجهیز شده‌است. فن با قطر ۲.۱۹ متر نصب‌شده بر روی این موتور، عبور جریان هوا به میزان ۵۹۰ کیلوگرم بر ثانیه را میسر می‌کند و نسبت گذردهی معادل ۵.۷۹ را برای این موتور به ارمغان آورده‌است.
نسبت فشار کلی موتور معادل ۲۴.۳ است. نیروی پیشران بیشینه برخاست برای این موتور به ۴۱۵۰۰ پاوند معادل ۱۸۵ کیلونیوتن می‌رسد. موتورهای خانواده CF6 بصورت کاملا ماژولار طراحی و ساخته شده‌اند و به اشتراک‌گذاری و تامین قطعات در نمونه‌های مختلف آن به راحتی انجام می‌شود. نمونه‌های مختلف در این خانواده نام‌آشنا از موتورهای هوایی تا نیروی پیشران بیشینه ۷۲ هزار پاوند را تامین می‌کنند. بر این اساس، موتور CF6-6 به‌عنوان نمونه اولیه، در دامنه پایینی نیروی پیشران قابل‌تامین توسط این خانواده قرار می‌گیرد.
خروج CF6-6 از خدمت عملیاتی
در سوم ژوئن ۲۰۲۱، جنرال الکتریک همه موتورهای CF6-6 خود را از خدمت عملیاتی خارج کرد. این در حالی بود که این موتورها به‌عنوان نمونه اولیه خانواده CF6 بیش از ۴۹ سال و ۶ ماه به صنعت هوانوردی جهان خدمت کرده بودند. در تاریخ مذکور، شرکت فدکس، موتورهای CF6-6D خود نصب‌شده بر روی هواپیماهای باربری مکدانل داگلاس DC-10F خود را بازنشست کرد.
اساسا، نیم قرن تجربه عملیاتی موتورهای CF6-6 با نصب بر روی هواپیماهای مسافربری آغاز شد، اما در قسمت‌های پایانی عمر این موتورها به تدریج سهم آن‌ها در تامین نیروی پیشران برای هواپیماهای ترابری بیشتر از هواپیماهای مسافربری شد. شرکت امریکن ایرلاینز در تابستان ۱۹۷۱، به‌عنوان اولین بهره‌بردار موتور CF6-6 نام خود را ثبت کرد و بلافاصله بعد از آن یونایتد ایرلاینز نیز به این جرگه پیوست.
مرور تاریخ هوانوردی به روشنی نشان می‌دهد که موتور CF6-6 نخستین تجربه موفق بخش هوانوردی جنرال الکتریک برای حضوری قدرتمند در صنعت هوانوردی غیرنظامی جهان بویژه برای هواپیماهای مسافربری تجاری پهن‌پیکر بشمار می‌رود. تا تابستان ۲۰۲۱، خانواده موتورهای CF6 محصول جنرال الکتریک، بیش از ۴۶۰ میلیون ساعت پروازی را به ثبت رساندند. مبدا محاسبه این تاریخ، تابستان ۱۹۷۱ و آغاز بهره‌برداری از نخستین نمونه موتور CF6-6 است. تا تابستان سال گذشته میلادی، قدیمی‌ترین موتور CF6-6، بیش از ۹۲ هزار ساعت پرواز در قالب ۳۴ هزار سیکل پروازی به ثبت رسانده بود. پیش از آن، یک نمونه دیگر از این موتور با عمر عملیاتی ۴۵ سال و ۸ ماه در دسامبر ۲۰۲۰ از خدمت خارج شد، در حالی که بیش از ۹۵ هزار ساعت پرواز عملیاتی را ثبت کرد.
با وجود آن که نزدیک به یک سال از بازنشسته شدن موتورهای CF6-6 می‌گذرد، اما نمونه‌های دیگر خانواده CF6 شامل ۸۰C2، ۵۰، ۸۰A و ۸۰E1 کماکان فعالیت عملیاتی دارند. نمونه‌های مختلف موتورهای خانواده CF6 بر روی دست کم ۱۰ خانواده مختلف از هواپیماهای تجاری غیرنظامی نصب شده‌اند. عمده نمونه‌های تولیدی، از نمونه CF6-80C2 برای تامین نیروی پیشران جت مسافربری بوئینگ B767 تولید و عرضه شده‌اند.
خدمات تعمیر و نگهداری موتورهای هوایی CF6
بخش هوانوردی جنرال الکتریک برای ارائه خدمات تعمیر، نگهداری و پشتیبانی از نمونه‌های عملیاتی CF6 برنامه جامعی موسوم به True Choice را به مشتریان عرضه کرده که هدف از آن، تضمین تداوم کارکرد عملیاتی مطمئن و کارآمد ناوگان عملیاتی مسافربری در سراسر جهان است. به‌عنوان شاخصی از موفقیت موتورهای خانواده CF6، می‌توان به این نکته اشاره کرد که بیش از ۶۵ درصد هواپیماهای باربری تجاری غیرنظامی جهان به نمونه‌های مختلف موتور CF6 مجهز هستند. نمونه‌های مختلف خانواده CF6، نیروی پیشران هواپیماهای گوناگون از جمله بوئینگ B767 و B747، ایرباس A330 و C5M سوپر گلکسی محصول لاکهید مارتین را تامین می‌کند. طول کلی موتور توربوفن CF6-6، چهار و هشت دهم متر است و وزن آن بالغ بر ۳.۷ تن گزارش شده‌است.
منابع:
#جنرال الکتریک #موتور هوایی #موتور توربوفن #تعمیر و نگهداری موتورهای هوایی
