در حال بررسی...بلعیده شدن افراد توسط موتور هواپیما
موتورهای توربوفن به طور قابل‌توجهی نسبت به سایز خود در عکس‌ها بزرگ‌تر هستند. اندازه برخی از موتورهای توربوفن از یک انسان متوسط نیز بیشتر است. بنابراین، گیر کردن افراد در این موتورها امکان‌پذیر است و معمولا زمانی رخ می‌دهد که افراد موارد احتیاط اعلام‌شده را نادیده می‌گیرند و بیش از اندازه به موتور نزدیک می‌شوند. با اینکه پدیده بلعیده‌شدن افراد توسط موتور هواپیما به لطف قوانین سخت‌گیرانه بسیار نادر است، اما تحت شرایط خاصی قطعا امکان‌پذیر است.
زمانی که یک موتور توربوفن روشن می‌شود، حتی در حالی که هنوز وارد فاز عملیاتی نشده، به حجم زیادی از هوای ورودی نیاز دارد. برای این منظور، موتورهای توربوفن از یک کمپرسور برای مکش هوا به داخل موتور استفاده می‌کنند. این کمپرسورها به ۱,۲ میلیون تن هوا در ثانیه نیاز دارند و تا حدی قدرتمند هستند که حتی در حالتی که هنوز وارد فاز عملیاتی نشده‌اند، مکشی در موتورها ایجاد می‌کنند که یک فرد بالغ را می‌تواند به داخل موتور بکشد.
اما این مکش صرفا شامل حال انسان‌ها نمی‌شود. از زمان اختراع موتورهای توربوفن، این موتورها اجسام مختلفی را به داخل خود کشیده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به کانتینرها یا پالت‌های محموله بار یا چمدان‌ها، ابزار تعمیر و نگهداری، چمدان مسافران، تجهیزات رمپ، غذا و حیوانات (بیشتر پرنده‌ها) اشاره کرد. برخی هواپیماها به دلیل بلعیدن افراد به داخل خود، شهرت زیادی به دست آورده‌اند.
” بخوانید: روزآمدسازی قوانین برخورد پرنده به موتور توربوفن توسط اداره ملی هوانوردی فدرال آمریکا “
هواپیمای گرومن A-6 اینترودر متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده شاید مشهورترین نمونه باشد. این در حالی است که هواپیماهای B737، L-1011 و DC-10 شهرت مشابهی در بین خطوط هوایی در سراسر جهان به دست آورده‌اند.
آیا می‌توان افرادی که در موتور گیر کرده‌اند را نجات داد؟
پاسخ این سوال، خیر است. تا به امروز، هیچ فردی که به طور کامل در موتور گیر کرده باشد، نجات پیدا نکرده‌است. البته بسیار از افرادی که به طور جزئی توسط موتور مکیده شدند، قبل از رسیدن کمک زنده ماندند. در بهترین حالت، این افراد با چند شکستگی و زخم‌های سطحی نجات پیدا کرده‌اند. در بدترین حالت، نجات‌یافتگان دست و پای خود را از دست داده و مجبور به قطع عضو شده‌اند. علاوه بر آن، عوارض روانی ناشی از این اتفاق را نیز باید در نظر گرفت.
دلیل اینکه هیچ کس از مکیده‌شدن داخل موتور توربوفن جان سالم به در نبرده، عمدتا به دلیل نحوه عملکرد موتور است. جلوی موتور توربوفن یک سری پره وجود دارد. این پره‌ها با سرعت بسیار بالا، از هزار تا ۲۰ هزار بار در ثانیه می‌چرخند تا ۱,۲ میلیون تن هوا را در هر ثانیه به داخل موتور عبور دهند. در حالی که این پره‌ها به تیزی چاقو نیستند، اما سرعت حرکت آن‌ها مرگ‌آور است. بنابراین، زمانی که فردی به داخل موتور کشیده می‌شود، اولین اتفاقی که برای او می‌افتد، قطعه قطعه شدن توسط این پره‌ها است.
اما به همین جا ختم نمی‌شود. بقای بدن فرد به داخل محفظه احتراق وارد می‌شود، در آنجا می‌سوزد، باقیمانده‌ها از چند سری پره دیگر عبور می‌کنند و نهایتا از پشت موتور خارج می‌شوند. به همین دلیل است که نجات فردی که به طور کامل در موتور گیر کرده غیرممکن است، مگر اینکه اتفاقی در نحوه کار موتور توربوفن بیافتد.
فاصله ایمن برای جلوگیری از بلعیده شدن افراد توسط موتور هواپیما چقدر است؟
فاصله ایمن برای جلوگیری از مکیده‌شدن در موتور توربوفن بین هواپیماهای مختلف متفاوت است و به اندازه و قدرت موتور بستگی دارد. به‌عنوان مثال، نیروی پیشران بوئینگ ۸۰۰-۷۳۷ توسط یک جفت موتور CFM56 محصول شرکت CFM اینترنشنال تامین می‌شود. حداقل فاصله ایمن این موتورها تقریبا ۴,۲ متر است. حداقل فاصله ایمن تعیین‌شده برای موتورهای پاسپورت محصول جنرال الکتریک، نصب‌شده بر روی جت تجاری گلوبال۷۰۰۰، حداقل ۱.۶۷ متر است. هر هواپیما از حداقل فاصله ایمن خود برخوردار است و قانونی که بتوان آن را به تمام هواپیماها تعمیم داد، وجود ندارد.
افرادی که کار آن‌ها شامل فعالیت نزدیک حین روشن‌بودن موتور است، از قبل حداقل فاصله ایمن به آن‌ها گفته می‌شود و یا در گزارش تعمیر و نگهداری هواپیما نوشته شده‌است. در هوانوردی غیرنظامی، حداقل فاصله ایمن توسط یک سری مانع مخروطی مشخص می‌شود. برای ایمنی بیشتر و همچنین جلوگیری از مکیده‌شدن خود موانع به داخل موتور، این موانع مخروطی را معمولا کمی دورتر از حداقل فاصله ایمن قرار می‌دهند. بنابراین، اگر فردی به طور تصادفی وارد منطقه خطر شود، به داخل موتور کشیده نمی‌شود. با این وجود، باید از ورود به منطقه مکش موتور در هر صورتی خودداری کرد.
چه اقدامات ایمنی برای جلوگیری از پدیده مکش وجود دارد؟
به غیر از موانع مخروطی که محدوده ایمنی اطراف موتورها را مشخص می‌کنند، یک سری اقدامات ایمنی دیگری نیز وجود دارند که فرودگاه‌ها و شرکت‌هایی هواپیمایی دارای گواهینامه پارت ۱۴۵ برای جلوگیری از بلعیده‌شدن مسافران، خلبانان و مهندسان به داخل موتورهای توربوفن در نظر گرفته‌اند.
برای جلوگیری از بلعیده شدن افراد توسط موتور هواپیما فرودگاه مسیرهای پیاده راه را برای جلوگیری از این اتفاق در نظر گرفته‌است. در پروازهای تجاری، از دو طریق پل اتصال و روبان می‌توان وارد هواپیما شد. اولین و معمول‌ترین پل اتصال است، پلی که افراد را به طور مستقیم از ترمینال به ورودی هواپیما می‌رساند. دومی، دنبال کردن روبان‌های طراحی‌شده در مسیر است که گروهی از مسافران را به جلوی هواپیما و گروهی دیگر را به پشت هواپیما (براساس شماره صندلی) راهنمایی می‌کند.
با این حال برای مهندسان، صرف نظر از روشن یا خاموش‌بودن موتور، تمام کار آن‌ها به نزدیک شدن آن‌ها به هواپیما بستگی دارد. برای این منظور، مهندسان مجموعه‌ای از قوانین ایمنی را دارند که باید به آن‌ها پایبند باشند. برخی از این قوانین عبارتند از:
- حصول اطمینان از اینکه تمام اقلام پیش خودشان باشد یا در جای دیگری گذاشته شود.
- نپوشیدن لباس‌های گشاد تا از گرفتار شدن در مکش موتور جلوگیری شود.
- حصول اطمینان از مناسب‌بودن کفش تا از برخورد تصادفی با منطقه خطر جلوگیری شود.
- اطمینان حاصل شود که ارتباط از طریق بی‌سیم انجام می‌شود و نه سینگال‌های دستی.
- حصول اطمینان از باقی ماندن تکنیسین در خارج از منطقه خطر و وادار کردن خلبان برای خاموش‌کردن سریع موتور در صورت ورود چیزی در آن.
- حصول اطمینان از اینکه تکنیسین از حداقل فاصله ایمن هواپیما و پروتکل‌های ایمنی اطلاعات قبلی دارند.
پدیده ورود اجسام خارجی (FOD) چقدر می‌تواند خطرناک باشد؟
اما فقط انسان‌ها نیستند که توسط موتورهای توربوفن بلیعده می‌شوند. هر چیزی که در باند فرودگاه آزاد باشد یا وزن آن بیشتر از چند تن باشد، در صورت نزدیک شدن کافی هواپیما، خطر کشیده‌شدن به داخل موتور توربوفن را دارد. در مجموع، این اجسام با عنوان بقایای اجسام خارجی شناخته می‌شوند و اندازه آن‌ها می‌تواند از جسمی به کوچکی بسته‌بندی یک شکلات تا چیزی به بزرگی پالت محموله بار متغیر باشد.
زمانی که صحبت از خطرات باند فرودگاه به میان می‌آید، هیچ چیزی خطرناک‌تر از پدیده بقایای اجسام خارجی نیست. زیرا در حالی که بسته‌بندی شکلات ممکن است چندان خطرناک به نظر نرسد، می‌تواند به راحتی به موتور توربوفن آسیب برساند. اگر این اجسام به داخل مکیده شوند، چیزی که تنها چند گرم وزن دارد و با سرعت چند صد کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند، می‌تواند به راحتی به پره‌های شکننده کمپرسور و یا توربین با ترک‌خوردن، شکستگی یا حتی خم‌کردن آن‌ها آسیب برساند.
پدیده ورود اجسام خارجی می‌تواند به طور مشابه به ناسل‌های موتور آسیب برساند که اگر قبل از پرواز تعمیر نشوند، می‌توانند منجر به مشکلات آیرودینامیکی شوند.
پدیده ورود اجسام خارجی بسیار خطرناک است و نباید آن را نادیده گرفت. این یکی از دلایلی است که در باند فرودگاه، خودروهایی دائما در حال رفت‌وآمد هستند. آن‌ها به دنبال آسیب و بررسی آن هستند، همچنین اطمینان حاصل می‌کنند که هیچ جسم خارجی در باند فرودگاه یا نزدیک آن وجود نداشته باشد.
منبع:
