موتورهای استفادهشده در جت های بمباردیه
نام بمباردیه در سالهای متوالی، بهعنوان سازنده پرفروشترین جتهای تجاری به ثبت رسیدهاست. این غول هوافضای کانادایی مدتهاست در کنار تولیدکنندگانی مانند داسو و گلفاستریم در صدر جدول فروش جتهای خصوصی قرار دارد. مانند اکثر هواپیماهای عملیاتی در بازار، طبق پیشنهاد سازنده یک جفت موتور توربوفن دینامیک در عقب هواپیماهای ساخت این شرکت نصب شدهاند. جت های بمباردیه برای همه بردها و ظرفیتهای مورد نیاز، از چلنجر 350 کوتاهبرد تا گلوبال8000 بین قارهای، پیشنهاداتی دارد. علاوه بر این، با سرعتهای باورنکردنی که محدودیتهای پرواز زیر صوت را افزایش میدهند (گلوبال8000 میتواند حداکثر با سرعت 0.94 ماخ پرواز کند) این جتها باید به روزآمدترین موتورها مجهز باشند.
در این گزارش تصویری، به معرفی به پنج مورد از محبوبترین موتورهای توربوفن که امروزه بر روی جت های خصوصی بمباردیه نصب شده اند، پرداخته شدهاست.
موتور CF34 جنرال الکتریک
موتور CF34 یکی از محبوبترین موتورهای توربوفن کوچک با گذردهی بالای جنرال الکتریک است. این موتور برای اولین بار در سال 1982 وارد خدمت عملیاتی شد و نیروی پیشران چندین هواپیمای غیرنظامی و جتهای خصوصی از جمله سری بمباردیه چلنجر۸۰۰، خانواده جتهای منطقهای بمباردیه CRJ و خانواده امبرائر ئی-جت را تامین میکند.
به گفته این سازنده کانادایی، موتور CF34 نیروی پیشران سری چلنجر۶۰۰، که شامل چلنجر ۶۵۰ نیز میشود، را تامین میکند. نمونه چلنجر۶۰۰ محبوبترین هواپیمای این خانواده از جتهای خصوصی است. به طور خاص، از موتور CF34-3B برای تامین نیروی پیشران پرفروشترین نمونه استفاده میشود.
این موتور در انواع مختلفی عرضه میشود تا با ماهیت چندوجهی عملیات تامین نیروی پیشران مطابقت داشتهباشد. در سال 2012، بیش از 5500 نمونه از موتور CF34 در خدمت عملیاتی بودند و هزاران موتور امروزه همچنان در خدمت عملیاتی باقی ماندهاند.
موتور HTF7000 هانیول
سری HTF7000 یک موتور توربوفن کوچک است که توسط شرکت هوافضای آمریکایی هانیول ساخته شدهاست. این موتور مانند CF34، نیروی پیشران چندین هواپیمای خصوصی از جمله گلفاستریم G280، سسنا سیتیشن لانگیتود و امبرائر لگسی ۵۰۰ را تامین میکند.
این موتور همچنین بهعنوان تامینکننده اصلی نیروی پیشران نمونه بمباردیه چلنجر۳۵۰ شناخته میشود. این موتور در رده خود بسیار کارآمد است و جایگاه خود را در بین موتورهای کوچک حفظ کردهاست. ساختار ساده از نظر تعمیر و نگهداری و شاپ ویزیتهای کم، نمونه چلنجر350 را به یکی از محبوبترین هواپیماها بین کاربرها تبدیل کردهاست. تا دسامبر 2023، نزدیک به دو هزار دستگاه موتور HTF7000 ساخته شدهاست.
موتور BR700 رولزرویس
موتور BR700 از خانواده موتورهای توربوفن ۳۰ ساله سایز متوسط است که توسط رولزرویس ساخته شدهاست. بر اساس ادعای سازنده، این موتور با بیش از 3600 دستگاه خارجشده از خطوط مونتاژ در طول تاریخ، در بین کاربرها محبوبیت دارد و نزدیک به 3500 دستگاه موتور همچنان در خدمت عملیاتی هستند.
موتور BR700 تامینکننده نیروی پیشران جتهای تجاری دوربرد و هواپیماهای مسافربری منطقهای کوتاهبرد است. این موتور همراه با هواپیماهای گلفاستریم۵ و اعضای خانواده بمباردیه اکسپرس، از جمله گلوبال۵۰۰۰ و گلوبال۵۵۰۰ مورد بهرهبرداری عملیاتی قرار میگیرد.
موتور BR700 دارای تاریخچه تجاری نسبتا گستردهای است و بهعنوان تامینکننده اصلی نیروی پیشران برای بوئینگ 717 عمل میکند. این موتور توسط رولزرویس در آلمان تولید میشود و این برنامه در ابتدا به عنوان سرمایهگذاری مشترک بین رولزرویس و BMW بود که به عنوان یک خودروساز امروزی، سابقه زیادی در ساخت موتور هواپیما نیز دارد.
موتور پاسپورت جنرالالکتریک
موتور پاسپورت یکی از جدیدترین موتورهای توربوفن با گذردهی بالا و تولیدشده توسط جنرالالکتریک است. این موتور از توسعه نمونه CF34 همین شرکت و همچنین موتور لیپ محصول شرکت CFM اینترنشنال که جنرالالکتریک با همکاری شرکت فرانسوی سافران طراحی کرده، ساخته شدهاست. این موتور بطور قابل ملاحظهای شبیه به موتور لیپ است، زیرا اساسا یک نسخه کوچکشده از موتور هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷مکس و ایرباس A321neo است که برای تامین نیروی پیشران جتهای تجاری دوربرد کاربرد دارد.
بر خلاف سایرین در این لیست، این موتور تا حدی کاربرد محدودی دارد (زیرا موتور لیپ CFM اینترنشنال برای عملیات تجاری بهصرفهتر است)، این موتور از نظر اندازه کوچک اما از توان بالایی برخوردار است که این موضوع آن را بسیار کاربردی میسازد. با این حال، بمباردیه بدنه هواپیماهای مناسب برای این موتور را پیدا کرده و از این موتور برای تامین نیروی پیشران جتهای خصوصی دوربرد گلوبال۷۵۰۰ و گلوبال۸۰۰۰ استفاده میکند.
موتور TFE731 هانیول
خانواده موتور TEF731 که قبلا با عنوان گرت TFE731 شناخته میشد، اولین بار در سال 1972 معرفی شد و بیش از ۱۱ هزار دستگاه موتور از خطوط مونتاژ هانیول (و قبل از آن توسط گرت AiResearch) خارج شد. این موتور در میان کاربرهای مختلف جت تجاری مورد توجه قرار گرفته و بهعنوان تامینکننده نیروی پیشران هواپیمای لیرجت35، پرفروشترین عضو خانواده لیرجت بمباردیه، شناخته میشود.
این موتور از لحاظ طراحی، تاریخچه عجیبی دارد و در طول توسعه اولیه، قرار بود به عنوان یک واحد توان کمکی APU برای نمونه مکدانل داگلاس DC-10 خدمت کند. این موتور در طول بیش از 100 میلیون ساعت پرواز خود، نیروی پیشران انواع جتهای خصوصی و جدیدترین هواپیماها مانند فالکون 900DX محصول داسو را تامین کردهاست.
منبع:
