جدایش پره‌های توربین بر فراز بریزبین استرالیا (سوانح هوایی بخش بیست و چهارم)

سوانح هوایی از تلخ‌ترین رویدادها به شمار می‌روند که توجه طیف وسیعی از جامعه را به خود جلب می‌کنند. فارغ از آثار تکان‌دهنده اجتماعی این سوانح، آموزه‌های فنی و عملیاتی از آن‌ها به عنوان عاملی تعیین‌کننده و موثر برای بهبود مستمر نظام کیفی حاکم بر صنعت حمل و نقل هوایی و افزایش ایمنی پرواز به شمار می‌رود. در این مجموعه مقالات، به زبانی ساده مهم‌ترین سوانح هوایی تاریخ پرواز مرور می‌شود که نقص عملکرد یا بروز اشکال فنی در موتور هواپیما به عنوان یکی از عوامل موثر در سانحه شناخته شده باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که هرگز نمی‌توان تنها یک عامل را به عنوان علت اصلی بروز سانحه هوایی معرفی کرد، بلکه زنجیره وقایع و عوامل مختلف منجر به بروز سانحه می‌شود.

در روزهای میانی پاییز ۲۰۰۹، یک فروند جت مسافربری بوئینگ ۷۳۷-۴۰۰ متعلق به شرکت کانتاس، فرودگاه بریزبین را به مقصد ملبورن ترک کرد. در حین اوج‌گیری هواپیما تا ارتفاع ۲۴ هزار پا، صدای مهیبی توجه خدمه را به موتور سمت راست جلب کرد. چند ثانیه پس از آن، نشانگرهای کابین خلبان افزایش دمای خروجی موتور را نشان دادند، اما میزان ارتعاش موتور آسیب‌دیده در محدوده نرمال قرار داشت. خلبان بلافاصله اهرم کنترلی موتور سمت راست را در جهت کاهش نیروی پیشران حرکت داد و علائم نشانگرها به وضعیت عادی برگشتند. همزمان، خدمه پرواز چک‌لیست‌های مربوط به شرایط اضطراری موتور را مرور کرده و همه موارد را مورد بررسی قرار دادند. در نهایت، با تصمیم خلبان هواپیمای بی‌۷۳۷ کانتاس به فرودگاه بریزبِین بازگشت و به طور ایمن فرود آمد.

برای جلوگیری از آتش‌سوزی احتمالی، خلبان موتور سمت راست را در حین خزش و پس از فرود خاموش کرد. پس از آن، تیم تخصصی اداره ایمنی حمل ‌و ‌نقل استرالیا بررسی دقیق سانحه را آغاز کرد. در مراحل اولیه مشخص شد که آسیب، مربوط به بخش کم‌فشار توربین موتور سی‌اِف‌اِم ۵۶ -۳سی است. برای بررسی‌های بیشتر تحت نظارت متخصصان اداره ایمنی حمل ‌و ‌نقل استرالیا، این موتور به یک مرکز تعمیر و بازسازی منتقل شد.

بررسی‌های تخصصی نشان داد که گسیختگی ناشی از خزش، عامل جدا شدن پره‌های طبقه اول در ناحیه کم‌فشار توربین بوده است. در واکنش به این حادثه، شرکت سی‌اِف‌اِم اینترنشنال سرویس بولتن شماره اس‌بی۷۲–۱۱۱۳ خود را مورد بازنگری قرار داد. این بولتن با هدف بازرسی دقیق‌تر پره‌هایی که در معرض آسیب احتمالی ناشی از خزش قرار دارند، به‌روزرسانی شد. بر این اساس، کاربران این موتور خاص موظف شدند پره‌های اعلامی در سرویس بولتن مذکور را از چرخه خدمت خارج کنند. خوشبختانه در این حادثه هیچ‌گونه آسیب جدی به خدمه و مسافران وارد نیامد.