موتورهای هوایی
موتورهای هوایی ماشینهای پیچیدهای هستند که برای اطمینان از عملکرد ایمن در طول پرواز بطور معمول به تعمیر و نگهداری نیاز دارند. تعمیر و نگهداری مشروط موتورهای توربوفن زمانی آغاز میشود که ناهنجاریهای عملکردی در موتور شناسایی شوند.
یکی از روشهای تجزیه و تحلیل خرابی، از طریق پایش روند موتور موسوم به ETM میسر است. همانطور که از نام آن پیدا است، پایش ETM روند عملکرد را در درجههای نیروی پیشران خاص و شرایط پرواز شناسایی میکند. پایش روند موتور یکی از راههای تعیین بازدیدهای تعمیر و نگهداری (بازیابی عملکرد یا تعمیرات اساسی) برای موتورهای توربوفن است.
عملکرد موتور
یکی از معیارهای قابلتوجه عملکرد موتور، میزان نیروی پیشران تولیدشده توسط آن است. مقدار نیروی پیشران بطور مستقیم با نسبت فشار هوای ورودی به موتور به هوای خروجی از موتور متناسب است. پروبهای حسگر فشار که در مکانهای مختلف نصب شده و از طریق مبدل فشار دیفرانسیل متصل میشوند، دادههای نیروی پیشران موتور را انتقال میدهند.
یکی دیگر از معیارهای عملکرد موتور، دمای گاز خروجی (EGT) است که در برخی مواقع به عنوان دمای خروجی توربین (TOT) نیز شناخته میشود. دمای EGT، اندازهگیری دمای خروجی از اگزاست توربین است. پروبهای متعدد ترموکوپل در خروجی توربین، دادههای دما را نشان میدهند.
دادهها تفاوت بین EGT برخاست و حد بیشینه EGT را محاسبه میکنند که به عنوان محدوده EGT شناخته میشود. محدوده EGT زمان باقیمانده عملیاتی و سلامت موتور را تعیین میکند. این محدوده معمولا برای موتورهای هواپیما بر حسب درجه سانتیگراد اندازهگیری میشود.
مرحله توسعه موتور
در مرحله توسعه موتور، یک الگوی عملکرد کلی بیش از صد پارامتر در موتور گنجانده شدهاست. سامانه کنترل موتور، الگوهای پارامترهای عملکرد عمومی را ذخیره میکند. سامانه کنترل خودمختار دیجیتال فدک، بهعنوان سامانه کنترل، در اکثر موتورهای روزآمد عمل میکند.
پارامترهای عملکرد موتور ردیابی شده و با الگوی عمومی مقایسه میشوند تا ناهماهنگیهای ناشی از سایش و خرابیهای دیگر را بتوان شناسایی کرد. در صورتی که عملکرد موتور کمتر از تلرانس مجاز در الگوی عمومی باشد، هشدار داده میشود. دادههای بیشتری در مورد قطعات، مجموعهها و سامانههای با احتمال خرابی برای شناسایی علت اصلی به دست میآیند. بسته به نتایج تجزیه و تحلیل، بازدید از محل تعمیر و نگهداری پیشگیرانه برنامهریزی میشود.
پایش روند موتورهای هوایی
پایش روند موتور، پارامترهای عملکرد عملیاتی موتور را برای تشخیص آسیب، خرابی و سایش تسریعشده شناسایی میکند. سلامت و پایداری موتور از طریق جمعآوری دادههای عملیاتی تشخیص داده میشود. دادههای عملکردی بر اساس شرایط جوی کارکرد موتور اصلاح میشوند. همچنین، الگوهای دادههای جداگانه بر اساس نوع موتور، اندازه و درجه نیروی پیشران ایجاد میشوند.
پارامترهای پایش سلامت موتور
دمای EGT، یک پارامتر پایش سلامت ضروری برای موتورهای توربوفن است. این پارامتر، نشانگر دقیقی از وضعیت سایش موتور، از جمله فرسایش مواد و رسوبات بیش از حد در بخش توربین ارائه میدهد. محدوده EGT موتور جدید، به دلیل اینکه فرسایش عملیاتی باعث کاهش کارایی موتور میشود، به تدریج کاهش مییابد. در نتیجه، سوخت بیشتری به موتور برای دستیابی به نیروی پیشران کنترلشده تزریق میشود.
هنگامی که سطح EGT به حداکثر حد مجاز میرسد، موتور باید برای بازیابی عملکرد از بال جدا شود. در طول بازیابی عملکرد، اجزای اصلی موتور پس از بازرسی، تعمیر یا تعویض میشوند. در طی بازدید از تعمیرات اساسی، تقریبا تمام قسمتهای دوار موتور تعمیر یا تعویض میشوند.
منبع: