در حال بررسی...هواپیمای ایرباس A340
هواپیمای باشکوه چهارموتوره ایرباس A340، تقریبا به مدت طولانی ۳۰ سال، عضو اصلی ناوگان بسیاری از خطوط هوایی بوده‌است. با وجود پرفروش نبودن و فروخته شدن تنها ۳۷۵ فروند از این نوع هواپیما، توسط بیش از ۶۰ شرکت هواپیمایی مختلف و شرکت‌های لیزینگ خریداری شده‌است. امروزه تنها بخشی از هواپیماهای مسافربری A340 در طول روز در حال پرواز دیده می‌شوند.
چشم امید ایرباس به موفقیت A340
به نظر می‌رسید با ورود A340 به دنیای هوانوردی، این هواپیما جایگاه بالایی را در ناوگان هوایی به خود اختصاص دهد. در زمان توسعه این هواپیما، قوانین طولانی‌تر ایتاپس اجرایی نشده بود، بنابراین داشتن چهار موتور، بهترین گزینه برای خطوط هوایی بود که مسیرهای طولانی را بر فراز اقیانوس‌ها طی می‌کردند.
ایرباس تصور می‌کرد که A340 یک رقیب قدرتمند در برابر غول‌های بوئینگ و مکدانل داگلاس خواهد شد و پس از موفقیت نسبی خانواده‌های A300 و A310، قدم بعدی آن بود. این شرکت قبلا با خانواده هواپیما A320 در موقعیت بالایی قرار داشت، اما ایرباس می‌خواست با یک هواپیمای بزرگ به لیگ بزرگ برسد.
با توجه به اینکه کاربران آمریکایی جت دو موتوره را ترجیح می‌دهند، اما کاربران آسیایی خواستار هواپیماهای چهارموتوره هستند و خطوط هوایی اروپایی تا حدودی در این انتخاب اختلاف نظر داشتند. ایرباس هر دو خواسته را مدنظر قرار داده و برای هر دو کاربر، هواپیماهای متفاوت توسعه داد. در نتیجه، هواپیما A330 با هدف بازار قاره آمریکا و A340 با هدف کاربرهای آسیایی توسعه یافت.
در ابتدا موفقیت A340 قطعی به نظر می‌رسید. در پایان نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۸۷، ایرباس حدود ۸۹ سفارش دریافت کرده بود. عملیاتی‌شدن اولین A340-200، در مارس ۱۹۹۳ با لوفت‌هانزا آغاز شد. ایرفرانس، اولین A340-300 خود را تقریبا در همان زمان تحویل گرفت.
هواپیمای A340-200 ایرباس که به عنوان رنجر جهانی شناخته می‌شود، با پرواز در سراسر جهان تنها با یک توقف برای سوخت‌گیری، از نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۹۳، مجموعه‌ای از رکوردها را به نام خود ثبت کرد. پرواز این هواپیما از لابورژه به نیوزلند بود و سپس سوخت‌گیری کرد و پس از آن، پرواز خود به پاریس را آغاز نمود و سفر دور دنیا را در ۴۸ ساعت و ۲۲ دقیقه به پایان رساند.
در طول سال‌های بعد، هواپیمای A340 توسط بسیاری از خطوط هوایی شاخص از جمله کتی پاسیفیک و خطوط هوایی سنگاپور سفارش داده شد. سنگاپور A340-500 را برای طولانی‌ترین مسیر جهان، مسیر سنگاپور به نیوآرک انتخاب کرد. شرکت هواپیمایی بریتانیایی ویرجین آتلانتیک در سال ۲۰۰۲ مشتری A340-600 شد و ۱۹ فروند از این نوع را در کنار ۱۰ فروند A340-300 به کار برد.
دلایل شکست این هواپیما
مصرف سوخت A340 پاشنه آشیل آن بود. ارتقای گواهینامه ایتاپس معادل ۱۸۰ دقیقه به این معنی بود که A340 با غول بزرگی به نام بوئینگ ۷۷۷ برای کسب سهم بازار رقابت می‌کرد. هزینه دو موتور کمتر از چهار موتور است، بنابراین برای بسیاری از خطوط هوایی، تعویض هواپیمای چهارموتوره به هواپیمای دو موتوره کارآمدتر کار بیهوده‌ای بود.
با افزایش چشمگیر هزینه‌های سوخت، مشکل جدیدی به این هواپیما اضافه شد. در زمان وقوع بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸، هزینه سوخت از ۰.۵ دلار در هر گالن در ۱۰ سال قبل، به تقریبا ۴ دلار در هر گالن رسیده بود. هواپیمای A340 دیگر مقرون به صرفه نبود و به مرور زمان از آسمان‌ها ناپدید شد.
آخرین ضربه غیره منتظره به هواپیمای چهار موتوره ایرباس با شروع کووید، در سال ۲۰۲۰ زده شد. در ژانویه ۲۰۱۹، روزانه حدود ۱۲۰ فروند A340 در حال عملیات بودند. تا ژانویه ۲۰۲۰، با ادامه این شرایط، پرواز این هواپیما به طور طبیعی به حدود ۸۰ تا ۹۰ پرواز در روز کاهش یافت. اما با رکود جهانی در زمان گسترش ویروس کرونا، خروج A340 از ناوگان هوایی با سرعت باورنکردنی شتاب گرفت. تا پایان ماه مارس، طی چند روز، تنها پرواز بیش از ۲۰ هواپیما از این نوع در روز مشاهده شد. دوره عملیاتی بودن این هواپیما در ۶ آوریل، زمانی که تنها ۱۳ هواپیمای A340 در سراسر جهان پرواز کردند، به پایان رسید.
امروزه خطوط هوایی متعددی، از جمله پرکارترین کاربر لوفت‌هانزا، این نوع واحدهای خود را بازنشسته کرده‌اند. لوفت‌هانزا قبلا هواپیماهای A340-600 خود را برای همیشه از رده خارج کرده بود. علاوه بر آن، ویرجین آتلانتیک نیز مانند SAS، این نوع هواپیما را به طور کامل از رده خارج کرده‌است. ایر بلژیک نیز ناوگان خود را بازنشسته کرده و آخرین پرواز ایبریا با این هواپیما، در اوت ۲۰۲۰ انجام شد. در سرتاسر جهان، شرکت‌هایی مانند خطوط هوایی آرژانتین نیز عملیات این هواپیما را متوقف کرده‌اند.
صرف نظر از کاهش قابل‌توجه، هواپیما A340 هنوز در برخی از ناوگان عملیاتی باقی مانده‌است. قابل ذکر است که ناوگان عملیاتی ماهان ایر به این نوع هواپیما متکی است. این شرکت دارای پنج فروند A340-300 و پنج فروند A340-600 است.
علاوه بر این، شرکت سوئیسی Edelweiss، کماکان از کاربران A340-300 است. این ایرلاین دارای چهار فروند هواپیمای A340 بوده که از اکتبر ۲۰۱۶ به ناوگان آن اضافه شده‌است. بنابر اعلام این شرکت، قرار است تا سال ۲۰۳۰، این نوع هواپیما عملیاتی باشد. از طرفی دیگر، لوفت‌هانزا شروع به بازگرداندن هواپیماهای A340-600 برای پشتیبانی از نمونه‌های A340-300 خود کرده‌است.
در مجموع، موقعیت A340 در بازار همانند همتایان چهارموتوره خود A380 و B747، به طور قابل‌توجهی در میان نیازهای جدید تغییر کرده‌است. اخیرا، بوئینگ آخرین فروند ۷۴۷ را از خط تولید خود خارج کرد. علاوه بر این، هواپیمای A380 توسط چندین شرکت هواپیمایی در سال‌های اخیر بازنشسته شده‌است.
برای هر خطوط هوایی، به طور فزاینده‌ای کارآمدی در اولویت است، به دلیل اینکه آنها به دنبال راه‌حل‌های روزآمد برای هواپیماهای دو موتوره نسبت به نمونه‌های قدیمی چهار موتوره هستند.
منبع:
